Xã Quỳnh Thạch - Huyện Quỳnh Lưu
BÁNH LÁ QUỲNH THẠCH GÓI HỒN QUÊ VÀO TRONG CHIẾC LÁ
Xã Quỳnh Thạch (huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An) cách thành phố Vinh khoảng chừng 60km, cách thị trấn Cầu Giát, huyện Quỳnh Lưu 5km về phía Bắc nằm trên tuyến đường Quốc lộ 1A là miền quê hiện còn lưu trữ rất nhiều giá trị truyền thống đặc sắc trong đó nổi tiếng là nghề làm bánh lá.
Nghề làm bánh xuất hiện ở làng từ rất lâu, hàng trăm năm về trước, khẳng định sự khéo léo của người phụ nữ, vừa tạo nên món ăn có hương vị độc đáo của người dân nơi đây. Tên gọi của bánh chỉ đơn giản đây là thứ bánh được gói trong lá dong xanh. Ngày xưa bánh là những sản vật dâng lên trong mỗi dịp hội làng, tết đến xuân về, ngày nay bánh lá đã được phổ biến rộng hơn trong cuộc sống hàng ngày, vào những dịp như giỗ chạp, cưới xin…
Những chiếc bánh chuẩn bị lên lò hấp
Bánh lá được làm từ những nguyên liệu rất dân dã, có sẵn trong cuộc sống hằng ngày nên quy trình làm bánh lá cũng không khó nhưng nghề làm bánh cũng lắm công phu, vì trải qua nhiều công đoạn như chọn nguyên liệu, sơ chế, giáo bột bánh và hấp bánh. Từ chiều hôm trước người làm bánh phải rửa sạch, phơi khô lá dong và chuẩn bị nguyên liệu để làm nhân bánh.
Lá gói bánh: Ở nhiều nơi khác bánh có thể được gói bằng lá chuối, nhưng với người dân xứ Quỳnh thì riêng bánh lá phải dùng lá dong, vì lá dong vừa dầy và dai gói bánh không bị gãy, bị rách bánh. Mùi lại rất thơm, gói bánh bằng lá dong mới có hương vị riêng của làng và bánh mới có màu xanh ngọc đặc biệt khi hấp chín.
Gạo làm bánh: Là gạo đã làm sạch, ngâm nước đủ 5 tiếng, đến gần sáng hôm sau mới được mang đi xay ra thành bột nước. Trước đây người dân thường xay bột bằng cối đá. Từ ngày có máy xay bột thì việc xay bột đã nhẹ nhàng hơn.
Nhân bánh: Nguyên liệu chính hành lá, hành củ, thịt lợn, hạt tiêu, mộc nhĩ tất cả băm nhỏ, trộn đều với nhau. Riêng thịt lợn phải chọn loại thịt ba chỉ, cộng thêm ít thịt mỡ để nhân có thêm độ béo ngậy khi ăn. Để kịp có bánh bán buổi sáng thì khoảng 2 giờ sáng, người thợ đã phải dậy sớm bắt tay vào làm việc. Với công đoạn xay bột thì mất khoảng 30-60 phút tùy vào lượng gạo làm, tuy nhiên bột phải xay hai lần mới nhỏ và mịn được. Sau đó là công đoạn quấy bột, hay còn gọi là giáo bột, công đoạn “mất sức’ nhất trong quy trình làm bánh. Với đôi đũa cả, yêu cầu thợ phải giáo liên tục, đều tay, trong khoảng 30 phút để bột được chín đều và không bị đứng nồi. Nếu sớm quá thì bột bị sống bánh nấu lên bị sần sượng. Nếu bột chín quá thì lại mất ngon, chỉ khi được quấy đủ thời gian vừa sánh bột hồ chuyển sang màu trắng sữa thì bánh mới ngon. Bánh ngon hay không chính là công đoạn này quyết định.
Khi bột đã xong thì đến khâu gói bánh, người thợ lấy ra lượng bột vừa đủ ra lá, dàn đều theo chiều dài thân lá, cho nhân vào gọn giữa lòng bột, sau đó gói bánh lại. Lúc này, tuy chưa được nấu chín, chỉ mới qua sơ chế thôi nhưng mùi của các gia vị trộn lại với nhau đã tạo nên một mùi thơm hấp dẫn. Tuy cũng từng đó thao tác nhưng khâu gói bánh lại là khâu chứng tỏ ai là người khéo tay, bởi chiếc bánh khi gói lên trong sẽ rất đẹp, không bị rách lá hay bể bột.
Bánh lá hiện giờ là món ăn sáng thơm ngon, tiện lợi cho người dân ở làng và nhiều vùng lân cận. Mỗi ngày làm ra từ 600-1000 bánh, những lúc có việc hỉ, đám giỗ, cưới cheo…có thể làm lên đến 1500-2000 bánh một ngày, công việc đều tay không nghỉ. Bánh còn cung cấp cho nhiều mối ở các xã lân cận.
Lá gói bánh: Ở nhiều nơi khác bánh có thể được gói bằng lá chuối, nhưng với người dân xứ Quỳnh thì riêng bánh lá phải dùng lá dong, vì lá dong vừa dầy và dai gói bánh không bị gãy, bị rách bánh. Mùi lại rất thơm, gói bánh bằng lá dong mới có hương vị riêng của làng và bánh mới có màu xanh ngọc đặc biệt khi hấp chín.
Gạo làm bánh: Là gạo đã làm sạch, ngâm nước đủ 5 tiếng, đến gần sáng hôm sau mới được mang đi xay ra thành bột nước. Trước đây người dân thường xay bột bằng cối đá. Từ ngày có máy xay bột thì việc xay bột đã nhẹ nhàng hơn.
Nhân bánh: Nguyên liệu chính hành lá, hành củ, thịt lợn, hạt tiêu, mộc nhĩ tất cả băm nhỏ, trộn đều với nhau. Riêng thịt lợn phải chọn loại thịt ba chỉ, cộng thêm ít thịt mỡ để nhân có thêm độ béo ngậy khi ăn. Để kịp có bánh bán buổi sáng thì khoảng 2 giờ sáng, người thợ đã phải dậy sớm bắt tay vào làm việc. Với công đoạn xay bột thì mất khoảng 30-60 phút tùy vào lượng gạo làm, tuy nhiên bột phải xay hai lần mới nhỏ và mịn được. Sau đó là công đoạn quấy bột, hay còn gọi là giáo bột, công đoạn “mất sức’ nhất trong quy trình làm bánh. Với đôi đũa cả, yêu cầu thợ phải giáo liên tục, đều tay, trong khoảng 30 phút để bột được chín đều và không bị đứng nồi. Nếu sớm quá thì bột bị sống bánh nấu lên bị sần sượng. Nếu bột chín quá thì lại mất ngon, chỉ khi được quấy đủ thời gian vừa sánh bột hồ chuyển sang màu trắng sữa thì bánh mới ngon. Bánh ngon hay không chính là công đoạn này quyết định.
Khi bột đã xong thì đến khâu gói bánh, người thợ lấy ra lượng bột vừa đủ ra lá, dàn đều theo chiều dài thân lá, cho nhân vào gọn giữa lòng bột, sau đó gói bánh lại. Lúc này, tuy chưa được nấu chín, chỉ mới qua sơ chế thôi nhưng mùi của các gia vị trộn lại với nhau đã tạo nên một mùi thơm hấp dẫn. Tuy cũng từng đó thao tác nhưng khâu gói bánh lại là khâu chứng tỏ ai là người khéo tay, bởi chiếc bánh khi gói lên trong sẽ rất đẹp, không bị rách lá hay bể bột.
Bánh lá hiện giờ là món ăn sáng thơm ngon, tiện lợi cho người dân ở làng và nhiều vùng lân cận. Mỗi ngày làm ra từ 600-1000 bánh, những lúc có việc hỉ, đám giỗ, cưới cheo…có thể làm lên đến 1500-2000 bánh một ngày, công việc đều tay không nghỉ. Bánh còn cung cấp cho nhiều mối ở các xã lân cận.
Ngon nhất khi được cầm chiếc bánh nóng hổi thơm phức
Công đoạn cuối cùng là hông bánh, bây giờ khi những chiếc bánh xinh xắn đã nằm gọn gàng, lớp lớp ở trong nồi hấp, chỉ còn chờ khoảng 30- 40 phút nữa là có thể lấy bánh ra ăn. Bánh lá phải được ăn khi còn nóng hổi mới cảm nhận hết được vị thơm vị ngon của bánh. Kèm thêm một chén nước mắm tỏi ớt nữa thì càng thêm phần đậm đà. Những người con làng Quỳnh Thạch dù đi đâu, về đâu ăn bao nhiêu loại bánh vẫn không thể quên hương vị hồn quê được các mẹ, các chị khéo léo gói vào trong từng chiếc lá, mang cả tình quê làm quà đi khắp mọi miền đất nước.
Người Quỳnh Thạch
Nguồn tin: Người Quỳnh Thạch
Ý kiến bạn đọc
Bạn cần đăng nhập với tư cách là Thành viên chính thức để có thể bình luận
Thăm dò ý kiến
Thống kê truy cập
- Đang truy cập5
- Hôm nay1,800
- Tháng hiện tại34,581
- Tổng lượt truy cập1,093,072
